[1] Ik zeg: "Let dan goed op, want Ik stel er prijs op dat je ziende naar huis gaat!
[2] Stel je voor dat in een huis twee mensen wonen. De ene is met alles tevreden wat hij in het zweet zijns aanschijns onder Gods zegen aan de aarde ontworstelt. Tevreden en opgewekt geniet hij van de spaarzame opbrengst van zijn vlijt, en het is zijn grootste vreugde om met de nog armere broeders zijn moeizaam verworven voorraad te delen. Als er een hongerige bij hem komt, geeft het hem vreugde diens honger te stillen, en hij vraagt hem nooit geërgerd naar de oorzaak van zijn armoede en verbiedt hem niet om terug te komen als hij soms weer honger heeft.
[3] Hij mort niet over aardse staatsbestellen en zegt als hij de een of andere belasting moet betalen, net als Job: 'Heer! U heeft het mij gegeven; alles is van U! Wat U gaf, kunt U altijd weer nemen; Uw altijd heilige wil geschiede!'
[4] Kortom, niets kan deze mens storen in zijn opgewektheid en in zijn liefde en zijn vertrouwen op God, en ook niet in de daaruit voortvloeiende liefde tot zijn aardse broeders. Toorn, nijd, ruzie, haat en hoogmoed zijn vreemde begrippen voor hem.
[5] Zijn broer is daarentegen een zeer ontevreden mens. Hij gelooft in geen God en zegt: 'God is een leeg begrip, dat de mensen gebruiken om de hoogste graad van heldendom op deze aarde aan te duiden. In de armoede kan alleen maar een zeer dom mens gelukkig zijn, net zoals ook de hersen - en verstandloze dieren gelukkig zijn als ze datgene, wat hun stomme en afgestompte, natuurlijke drift verlangt, slechts spaarzaam krijgen. Maar een mens, die zich met zijn verstand ver boven het dierlijke verheven heeft, moet niet meer met het gewone varkensvoer tevreden zijn, en moet niet met de eigen voor iets beters bestemde handen in de aarde rondgraaien, wat alleen maar passend is voor dieren en slaven. Hij moet het zwaard grijpen en zich opwerken tot een machtig veldheer, en door triomfpoorten de grote, veroverde wereldsteden binnentrekken. De aarde moet beven onder het hoefgetrappel van het paard, dat overladen met goud en edelstenen, trots de heer van de machtige heerscharen draagt.
[6] Door die zienswijze gaat zo'n mens zijn armelijk bestaan verwensen, in zijn hart de armoede vervloeken en op middelen zinnen hoe hij zich grote schatten en rijkdommen kan verschaffen, om met behulp daar van zijn heerszuchtige ideeën te kunnen realiseren.
[7] Zijn tevreden broer veracht hij, en ieder die nog armer is, is hem een gruwel. Van barmhartigheid vindt men bij hem geen spoor; hij vindt dat een belachelijke eigenschap van laffe slaven. Een mens past slechts edelmoedigheid, maar dan wel zo weinig als maar mogelijk is! Als een arme hem benadert, vaart hij tegen hem uit met allerlei scheldwoorden en zegt: 'Ga weg, lui beest, vraatzuchtig monster met het haveloze uiterlijk van een mens! Werk, dier, als je voedsel wilt hebben! Ga naar mijn ontaarde broer, die wel lichamelijk, maar beslist niet geestelijk, bij mij hoort. Hij, die zelf een alledaagse werkezel is, werkt voor zijn soort en is barmhartig als een slaaf! Ik ben slechts edelmoedig en schenk je ditmaal nog je laag-bij-de-grondse leven.'
[8] Kijk nu eens, deze beide broeders, kinderen van één vader en één moeder, leven tesamen in één huis. De eerste is een engel, de tweede bijna een volmaakte duivel. Voor de eerste is de armelijke hut een hemel, voor de tweede is dezelfde hut zonder wat voor verandering dan ook, een pure hel vol bittere kwellingen. Zie je nu hoe hemel en hel op één plaats voor kunnen komen?!
[9] Natuurlijk zul je denken: 'En wat dan nog? Laat de heerszuchtige op de troon komen, hij zal heel geschikt zijn om volkeren te beschermen en vijanden te verslaan!' O ja, dat zou wel mogelijk kunnen zijn! Maar waar ligt de maatstaf die hem voor zou schrijven hoever hij met zijn heerszuchtige plannen door mag gaan? Wat zal hij met de mensen doen, die zich niet zo diep mogelijk voor hem willen buigen? -Wel, die zal hij op de pijnlijkste manier laten martelen en hij zal zich aan een mensenleven even weinig gelegen laten liggen als aan een vertrapte grashalm! -Wat is zo'n mens dan echter? -Wel, dat is een duivel!
[10] Heersers en veldheren moeten er wel zijn; maar begrijp goed, dat deze door God daarvoor uitgekozen en geroepen en voorts rechtstreekse afstammelingen van vroeger gezalfde koningen moeten zijn. Die zijn dan geroepen. Maar wee ieder ander, die zijn arme hut verlaat en zich beijvert om door allerlei middelen de heersersstaf te verkrijgen! Werkelijk, die zou beter nooit geboren kunnen zijn.
[11] Maar Ik zal je nog een beeld van het hemelrijk van God geven. Het hemelrijk van God lijkt geheel en al op een vruchtbare bodem, waarop naast doornstruiken en distels de edelste druiven groeien en rijp worden, en toch groeien ze in één en dezelfde vruchtbare bodem! Het verschil ligt alleen maar in het gebruik daarvan: de wijnstok maakt er iets goeds van, de doornstruik en de distel echter iets slechts, iets wat nutteloos is en voor geen mens te genieten.
[12] Zo stroomt de hemel zowel in de duivel als in Gods engelen, maar ieder van beiden gebruikt hem anders!
[13] Ook is de hemel te vergelijken met een vruchtboom, die een goede zoete oogst draagt. Als onder zijn rijk gezegende takken mensen komen, die die vruchten willen eten, zijn er een aantal matig; zij eten onder dankzegging slechts zoveel als zij nodig hebben. Anderen echter, die de vrucht goed smaakt, willen niets aan de boom laten zitten, maar eten alles op uit naijver, opdat de matigen niet nogmaals iets zouden vinden, en zij eten zo lang door, tot de laatste appel op is. Daarop worden zij echter ziek en moeten sterven, terwijl de matigen door het matige gebruik van de vruchten van de boom zich heel goed en verzadigd voelen! En toch hebben beide partijen van dezelfde boom gegeten!
[14] Zo is de hemel ook als een goede wijn, die de matige sterkt, de onmatige echter te gronde richt en doodt; en zo wordt één en dezelfde wijn voor de een, een hemel en voor de ander, de ergste hel, - en toch komt hij uit dezelfde zak!
[15] Zeg Mij, vriend, of je nu begrijpt wat de hemel is en wat de hel!"

«« 9 / 244 »»