[2] Ik merk nu echter wel degelijk waarom jullie maar blijven kijken. Het ornament van dit rondeel verandert voortdurend en jullie kunnen er vanwege de steeds nieuwe verschijningsvormen niet uit wijs worden. Ja, ja, dit ornament is een ware caleidoscoop, waarin ook bij elke draai andere vormen verschijnen en de vorige niet meer terugkomen. Ik zeg jullie dan ook:
[3] Het zal jullie weinig baten; ook al zouden jullie dit ornament een hele eeuwigheid willen bekijken, dan zouden jullie toch nooit tot een uiteindelijke vorm komen, maar in plaats van de verdwenen steeds nieuwe en ook vreemdere vormen te zien krijgen. Beschrijf daarom alleen datgene aan het ornament wat daaraan constant te zien is en laat de wisseling van de vormen binnenin maar achterwege. Dus, waaruit bestaat het dan?
[4] Jullie zeggen nu: lieve vriend en broeder, het ornament op zich is hoogst eenvoudig voorzover wij het als geheel in ogenschouw kunnen nemen. In een heel eenvoudige gouden ring met een doorsnee van ruim twee klafter is een glazen bol aangebracht, ongeveer op de manier zoals bij ons op aarde een hemel- of aardglobe binnen een beweegbare messingen meridiaan. De bol draait voortdurend binnen deze grote ring, die hij bijna helemaal opvult. De ring is nergens meer vanaf de grond bevestigd maar hangt aan een massief gouden koord, dat met sterren is bezet vanaf het plafond tot op manshoogte omlaag. Bij de minste draaibeweging ontdekt men in deze doorzichtige glazen bol voortdurend nieuwe vormen die eveneens doorzichtig, maar toch bont gekleurd zijn, en die vormen zijn vaak zo bekoorlijk dat men er niet op uitgekeken raakt. Maar zodra men een vorm met zijn ogen zou willen vasthouden om hem te beschrijven, is hij al niet meer aanwezig en een andere, die met de vorige geen gelijkenis vertoont, neemt zijn plaats in en dat gaat alsmaar door.
[5] Maar wanneer men denkt dat er, wanneer de bol zich met zijn gordel weer op hetzelfde punt zal bevinden waar men bij een vorige rotatie een bepaalde vorm heeft gezien, weer precies dezelfde vorm tevoorschijn zou komen, dan heeft men zich deerlijk vergist, want van een vorm die men eenmaal gezien heeft is ten minste tot nu toe, niet het allerminste spoor voor onze ogen opgedoemd. Dat is, beste vriend en broeder, alles wat we aan dit vreemde ornament als hoogst merkwaardig ontdekt hebben.
[6] Dat ook de andere zuilenrondelen precies hetzelfde ornament hebben, kunnen we vanaf dit punt heel goed zien. Daarom blijft hier slechts de vraag: wie draait deze bol voortdurend om zijn as en wat heeft dat te betekenen, en wat is de betekenis van dit hele ornament?
[7] Mijn lieve vrienden en broeders, kijk, er hangt aan dit ornament alweer zo'n fatale, absolute brok wijsheid, waarvan met jullie inzicht bepaald niet al te veel af te knabbelen valt. De rotatie van deze bol is op zich wel gemakkelijk te verklaren en te begrijpen.
[8] Wanneer jullie nu weten dat deze grote, volkomen ronde buisvormige ring inwendig hol is en er op de plaats waar de as van de bol in de ring steekt, een buitengewoon knap berekend mechanisme is aangebracht dat als een waar 'perpetuum mobile' kan worden beschouwd, waardoor nu juist deze doorzichtige bol, die uit het fijnste glas lijkt te bestaan, in een voortdurend gelijkmatige draaiing wordt gebracht, dan kunnen jullie je met dit antwoord volkomen tevreden stellen.
[9] Jullie zouden nu wel nader willen weten hoe de aandrijfkracht van het mechanisme van zo'n perpetuum mobile werkt. Dat is echt niet zo moeilijk uit te leggen, maar als jullie het weten, zullen jullie daardoor het ornament nog geen zier beter begrijpen dan zonder zo'n uitleg.
[10] Ik zie echter dat jullie nog heel graag willen weten hoe het mechanisme van een perpetuum mobile werkt. Daarom moet ik jullie over de constructie daarvan het een en ander vertellen. Jullie moeten je daarbij wel een onverslijtbaar materiaal voorstellen, dat echter alleen maar voorkomt op hemellichamen zoals deze centrale zon. Op hemellichamen zoals jullie aarde kan zulk materiaal onmogelijk voorkomen, omdat alle aardse materialen van een onnoemlijk veel lagere licht- en hittegraad afkomstig zijn dan die van zo'n centrale zonnewereld.
[11] Als we dit vooropstellen, dan is de beschrijving van het mechanisme zo eenvoudig als maar kan. Hoe ziet dit er dan uit? Kijk, ongeveer een derde van het onderste gedeelte van de volkomen afgesloten ringbuis is gevuld met een vloeistof die niet kan verdampen, ongeveer van een hoedanigheid die men zou verkrijgen wanneer men bij jullie op aarde een soort kwikzilver zou kunnen samenstellen dat buitengewoon zuiver, volkomen doorzichtig en uiterst vloeibaar zou zijn. Maar van bovenaf hangt er in de ringbuis een zogenaamd 'polyorganon' tot in de vloeistof, maar slechts aan één kant.
[12] Ten gevolge van zijn sterke aantrekkingskracht op deze vloeistof zuigt dit polyorganon deze voortdurend op. Dit polyorganon reikt echter aan de tegenovergestelde kant van de ring tot aan eenderde van de hele hoogte van de ring en laat de vloeistof, die aan de ene kant werd opgezogen, aan de andere kant naar beneden druppelen. Voor het eind van het polyorganon is een trechtervormige druppelvanger aangebracht, waarvan de onderste buis naar een uitgekiend mechanisme leidt dat is voorzien van lepelvormige schoepen. Deze schoepenconstructie is rechtstreeks verbonden met de as waaraan de bol zelf in de ring hangt. Wanneer door een of meerdere neervallende druppels een schoepje is volgelopen, dan wordt dit natuurlijk zwaarder, zakt naar beneden en brengt op die manier de gehele grote bol aan het draaien. Heeft het schoepje zijn vloeistof helemaal beneden uitgegoten, dan wordt intussen weer een ander gevuld, dat weer naar beneden zakt. En omdat het polyorganon voortdurend evenveel vloeistof opzuigt als het op dit schoepenrad laat neerdruppelen, werkt het perpetuum mobile onder de eerder aangegeven voorwaarden ook heel voortreffelijk, vooral wanneer jullie daarbij bedenken dat het materiaal waaruit deze as en trouwens het hele ornament bestaat, geen wrijving en dus ook geen slijtage kent. De gladheid van de as en van de cilinder waarin de as draait, is zo buitengewoon, dat ze elkaar bij het roteren niet in het minst hinderen. Het lijkt wel alsof zo'n as zich in de zuiverste ether beweegt. Ook de grote, glasachtige bol hangt hoogst meetkundig precies in sferisch evenwicht aan de as, waardoor het gewicht van een kleine druppel al voldoende is om zijn rust gemakkelijk te verstoren. Zo'n fabrikaat behoort voor deze hoogst wijze mensen echter nog geenszins tot de wonderwerken.
[13] Jullie zeggen: de werking van het mechanisme van dit perpetuum mobile is ons nu volkomen duidelijk, maar de voortdurende wisseling van de vormen in de glazen bol kunnen we moeilijk vatten. Ja, mijn lieve vrienden en broeders, het zal weliswaar niet zo eenvoudig zijn maar onmogelijk is het nu ook weer niet om daarin enig inzicht te krijgen. Op jullie aarde zou het totaal onmogelijk zijn om zoiets te maken, omdat op jullie aarde de verschillende, zogenaamde onweegbare stoffen niet blijvend kunnen worden opgeslagen, terwijl dat op een centrale zon heel goed mogelijk is.
[14] Ter vergroting van jullie kennis dienen jullie te weten dat deze bol inwendig hol is, maar wel gevuld met diverse onweegbare grondstoffen. Bij de geringste draaiing worden deze stoffen voortdurend door elkaar geschud, zonder zich tengevolge van hun onderlinge verschillen volkomen te kunnen vermengen. Door dit door elkaar schudden worden dan ook voortdurend nieuwe figuren gevormd die bij elke volgende draaiing van de glasachtige bol noodzakelijkerwijze steeds weer moeten veranderen. jullie kunnen op aarde weliswaar iets dergelijks in het groot aanschouwen, waar eveneens onweegbare stoffen binnen het grote luchtruim, dat natuurlijk de gehele aarde omgeeft, ook voortdurend nieuwe vormen laten zien. Maar deze onweegbare stoffen zijn op een aardbol van een veel geringere actieve potentie dan op zo'n centrale zon; daarom zijn hun maaksels gewoonlijk ook niet geheel ontwikkeld, hetgeen jullie bij de formatie van wolken en sommige andere lucht-verschijnselen kunnen waarnemen. In deze bol hier zijn deze stoffen echter in zekere zin in hun meest geconcentreerde potentie opgesloten; daarom zijn de ontwikkelde vormen ook onbeschrijfelijk en geven dan, al is het op kleine schaal, de meest imposante aanblik.
[15] Ik denk dat we nu, voorzover het voor jullie begripsvermogen mogelijk en uitvoerbaar was, ook dit verschijnsel enigszins ontcijferd hebben; maar wat betekent dit allemaal? Dat is een heel bijzondere vraag. Het is, zoals in het begin reeds werd opgemerkt, een brok wijsheid waaraan niet te tornen valt en wij zullen tevreden moeten zijn als we daar een heel vluchtige, algemene blik op mogen werpen. En zo laat zich het geheel als volgt samenvatten: door dit ornament wordt geheel alleen de absolute wijsheid op zich voorgesteld en het is vanuit dit gezichtspunt een voortdurend bewegen en veranderen van vormen, waarvan de betekenis en innerlijke samenhang alleen door de Ene maar verder door niemand anders, eeuwig ooit ontcijferd kan worden.
[16] Zo is het immers ook op jullie aarde. Wie kan de talloze vormen van de wolken begrijpen? De hoogste wijsheid zinkt bij de steeds vernieuwde aanblik in het stof terug en moet zeggen: Heer, hoe helemaal niets zijn alle mensen en geesten voor U. Hetzelfde willen ook wij hier doen en ons dan, in plaats van ons bezig te houden met een verder loze uiteenzetting, liever dadelijk naar de negende galerij of achtste verdieping begeven. Net als alles ziet de trap er hier al wel heel luchtig uit, maar ons zal hij nog wel goed dragen en dus zetten we onze tocht voort.
«« 43 / 127 »»
Graag willen wij u wijzen op het grote belang van aanschaf van de originele boekwerken die hier digitaal kunnen worden ingezien. Hiermee bevordert u de voortgang van de werkzaamheden m.b.t. herdrukken en uitgifte van nieuwe vertalingen, en niet te vergeten het beschikbaar houden van boeken voor een grote groep mensen die niet vertrouwd zijn met digitale communicatiemiddelen. Informatie over het bestellen van deze boeken vindt u op www.lorber.nl.