[1] We zijn over de buitengewoon fijne wenteltrap naar boven gegaan en bevinden ons nu behouden en wel op de negende verdieping of op de tiende galerij. Kijk dan nu meteen eens aandachtig om je heen en vertel me dan, zoals gebruikelijk, wat jullie hier voor nieuws en merkwaardigs ontdekt hebben.
[2] Jullie zetten hier, zoals ik zie, grote ogen op en staan verbaasd te kijken. Wat is het dan dat jullie hier zo vreemd voorkomt?
[3] Jullie zeggen: lieve vriend en broeder, behalve een lichtgrijs-witachtige vlakke wand van het hoofdgebouw ontdekken we voor de afwisseling helemaal niets, behalve, als we omlaag kijken, delen van de eerdere galerijen. Maar datgene waarop we staan, kunnen we niet zien, dus noch een vloer noch een of ander zuilenrondeel noch een balustrade en al helemaal niet een of ander ornament van een zuilenrondeel. Zouden zich echter toch zulke dingen ook op deze ontzettend luchtige tiende galerij bevinden, dan vragen wij jou in alle ernst om een oogzalf, want met het gezichtsvermogen dat we nu tot onze beschikking hebben, zullen we bijzonder weinig te zien krijgen om vervolgens te kunnen beoordelen wat er zich misschien aan wondermooie en betekenisvolle zaken op deze tiende galerij bevindt.
[4] Beste vriend en broeder! Wanneer er eventueel in het binnendeel van deze negende verdieping ook mensen wonen die eveneens zo bijzonder doorzichtig zijn als deze galerij hier, dan zijn wij van mening dat er voor ons geen gevaar bestaat om naar hen te kijken, evenmin als er op aarde voor de mensen een of ander zinnenbetoverend gevaar aanwezig is, wanneer zij zelfs door de meest verheven, allermooiste hemelse wezens omgeven zouden zijn, maar van hen toch geen atoom te zien krijgen.
[5] Als we trouwens heel aandachtig naar de vlakke wand kijken, ontdekken we niet eens een of andere toegangsdeur en het lijkt er heel sterk op dat hier ofwel pure geesten wonen of dat daarbinnen helemaal niemand woont. Waarlijk, over deze hoogst luchtige inrichting zou men zich werkelijk een beetje kunnen amuseren, want waar niets te zien is, is voor het kijkende subject ook eigenlijk geen object voorhanden. We zouden wel eens willen weten hoe men dan zonder een object tot een duidelijk begrip over het een en ander zou kunnen komen. Men zou hoogstens vanuit zijn eigen fantasie een heel regiment hypothesen kunnen opstellen, deze dan als een kaartspel door elkaar schudden, in een bak gooien, er op goed geluk een uittrekken en die dan tot hoofdprijs maken.
[6] Werkelijk, het lijkt er sterk op dat we op deze galerij onze toevlucht moeten nemen tot onzichtbare hypothesen en dat we moeten vertellen wat zich hier mogelijkerwijs zou kunnen bevinden, maar niet wat zich hier werkelijk bevindt.
[7] Ja, mijn lieve vrienden en broeders, naar het lijkt hebben jullie weliswaar in menig opzicht gelijk, maar in werkelijkheid zijn jullie veronderstellingen en vermoedens evenals zo menig grappig lijkende frase nog heel veel luchtiger en doorzichtiger dan de voorwerpen van deze tiende galerij.
[8] Hebben jullie op aarde nooit gehoord of gezien van welk middel zich de blinden als vervanging van hun gezichtsvermogen bedienen? Jullie zeggen: zij betasten en voelen of er iets is en wat het is. Welnu, als jullie voor de voorwerpen hier zo goed als blind zijn, voel dan en overtuig je ervan of er wel of niet iets is.
[9] Ik zeg jullie: we bevinden ons dichtbij een zuilenrondeel, dat hier echter nog maar uit twaalf aparte zuilen bestaat. Tast een beetje om je heen, en dan zal jullie gevoel je al gauw zeggen hoe het hier met de zaken gesteld is. Kijk, daar achter jullie is meteen al een zuil; pak hem maar vast, dan zullen jullie hem vast en zeker meteen heel goed waarnemen.
[10] Welnu, dat hebben jullie gedaan. Hebben jullie een zuil ontdekt of niet? Jullie zeggen: waarlijk, beste vriend en broeder, we hebben bovendien een bijzonder solide zuil met onze handen ontdekt. Maar wat is dat voor een verschrikkelijke materie die bij zo'n buitengewone stevigheid toch zo doorzichtig is, dat men van haar ook met de scherpste blik geen spoor kan ontdekken? Op aarde is zo'n verschijnsel ondenkbaar.
[11] Ja, lieve vrienden en broeders, ik zeg jullie hierover niets anders dan: alles richt zich naar het wezen van de dingen. Toch zullen er voorbeelden te vinden zijn waardoor dit verschijnsel zelfs op jullie aarde heel goed uit te leggen is. De ervaring zal jullie leren, als ze het jullie niet al geleerd heeft, dat volkomen gelijke voorwerpen, dat wil zeggen voorwerpen van precies dezelfde kleur, onder bepaalde omstandigheden met de allerscherpste ogen niet van elkaar te onderscheiden zijn.
[12] Neem als eerste voorbeeld een volkomen witte wand en schilder dan daarop met precies dezelfde witte kleur verf een landschap. Is het klaar, probeer dan of jullie iets van het landschap kunnen ontdekken. Kijk, daar hebben we al een voorbeeld.
[13] Neem een geslepen diamant en leg hem op gloeiende kolen die door een kleine blaasbalg wat zijn aangewakkerd. De diamant zal spoedig, ja, ogenblikkelijk even gloeiend worden als de kolen, maar bij een dergelijke hitte absoluut niet vervliegen. Roep er dan iemand bij die de plaats waar de diamant gelegd is, niet kent. Hij kan een dag lang in de gloed staren, maar jullie kunnen ervan verzekerd zijn, dat hij evenals jullie, niet het minste spoor van de diamant zal ontdekken. Waarom niet? Omdat de diamant, als hoogst doorzichtig en buitengewoon hard voorwerp, onder volkomen gelijke licht- en gloeiomstandigheden niet van zijn omgeving te onderscheiden is; zijn kanten laten onder zulke heel gelijke omstandigheden geen markering van zijn vorm zien.
[14] Kijk, dat is alweer een voorbeeld van jullie aarde. Ga eens naar een glasfabriek. Neem daar wat glazen kralen of andere glazen voorwerpen en werp deze dan bij de witgloeiende, vloeibare glasmassa van de smeltkroes. Kijk er dan eens heel goed naar en beschrijf elkaar hoe de verschillende vormen van de glazen kralen er eventueel uitzien. Jullie zullen daarvan zo goed als niets meer ontdekken. Kijk, daar hebben we alweer een voorbeeld van jullie aarde.
[15] Nu een voor jullie voor de hand liggend voorbeeld! Giet in een heel schoon glas eveneens heel schoon water en probeer dan of jullie van het gevulde glas de binnenkant, waar het water tegenaan staat, kunnen ontdekken. Nog meer voorbeelden: leg een volkomen schoon glas in eveneens volkomen schoon water en jullie zullen van het glas niet veel meer te zien krijgen. Laat verder van volkomen zuiver glas dat aan beide kanten spiegelglad geslepen is, een ruit inzetten en probeer vanuit de kamer iets van het glas van de ruit te ontdekken. Jullie kunnen ervan verzekerd zijn dat iedere vreemde die in jullie kamer zal komen, tegen jullie zal zeggen: maar waarom laten jullie daar geen ruit inzetten? Waarom zal hij dat zeggen? Omdat hij niet in staat is de materie van het zuivere glas van de zuivere lucht te onderscheiden.
[16] Ga verder eens op een nevelige dag naar het water en probeer dan of je van het water iets kunt ontdekken wanneer de nevel op het oppervlak ligt. Andere voorwerpen kunnen jullie op gelijke afstand nog heel goed onderscheiden, maar alleen het wateroppervlak niet omdat dit natuurlijk dezelfde kleur aanneemt als de erboven zwevende nevel. Zo zullen jullie eveneens op een gletsjer, zelfs bij zwakke nevel, van de ijsformaties zelfs onder jullie voeten niets meer kunnen ontdekken. De oorzaak daarvan moet eveneens in hetzelfde licht worden bezien.
[17] Neem nu tenslotte eens aan dat jullie je bijvoorbeeld in de planetaire sfeer van een dubbelzon bevinden, waar niet zelden zichtbaar voor de planeetbewoners, hoewel op beduidende afstand, de ene zon voor de andere schuift, net als jullie maan bij een zonsverduistering schijnbaar de zon bedekt. Bij de maan kunnen jullie heel goed zien in hoeverre zijn ogenschijnlijke schijf voor de ogenschijnlijke schijf van de zon wordt geschoven. Zouden jullie wel twee op dezelfde manier voor elkaar geschoven zonneschijven evengoed uit elkaar kunnen houden? Jullie zouden daar niets anders zien dan twee volkomen ineengesmolten zonnen, maar de markering van de ene stralende schijf voor de andere zal vanwege hetzelfde licht voor jullie volkomen onzichtbaar zijn.
[18] Ik denk dat we genoeg voorbeelden hebben waaruit jullie de onzichtbaarheid van de voorwerpen op deze galerij heel gemakkelijk kunnen verklaren. De oorzaak ligt namelijk hierin, dat de voorwerpen dezelfde kleur en doorzichtigheid hebben als de hen overal omgevende lichtstof.
[19] Dit is echter niet alleen materieel gezien juist maar ook geestelijk. Stel je een gezelschap van mensen voor die allen precies even wijs zijn. Hoe zullen zij zich onderling gedragen? Ik zeg jullie, niet anders dan blinden, doven en stommen, want niemand heeft de ander iets te zeggen omdat hij al bij voorbaat weet dat zijn buurman vast en zeker datgene wat hij hem zou willen zeggen al weet. Iets dergelijks is toch in jullie dagelijkse leven duidelijk aanwezig.
[20] Wat doen twee bekenden wanneer ze zo nu en dan bij elkaar komen? Kijk, al spoedig vraagt de een de ander: wel, wat heb je voor nieuws? Weet de een de ander iets nieuws te vertellen, dan zal de ander heel aandachtig naar hem luisteren, maar hebben beiden geen nieuws, dan zal de conversatie van korte duur zijn. Waarom? Omdat in dit geval de lichtkleuren van de kennis helemaal gelijk zijn. Hetzelfde is het geval wanneer beiden hetzelfde nieuws al geruime tijd weten. Zodra de een het begint te vertellen, zal de ander hem meteen zeggen: o, dat is oud nieuws; als je niets beters weet, dan zijn we al uitgepraat.
[21] Dat is ook het geval wanneer een blinde een ander zou willen leiden of een domme een ander onderrichten. Wat zulke mensen zullen bereiken, is bekend en hoeft niet nader te worden uitgelegd.
[22] Dat is dan ook de reden dat de mensen op aarde de hen omringende geesten niet zien, omdat zij hen willen zien met hun ogen, die homogeen zijn met hun verstand en dat is weer homogeen met de vorm van de substantie van de geesten.
[23] Wanneer iemand zich echter in zijn liefde begeeft, die een ander licht is dan het licht van de zuivere wijsheid, dan zal hij ook weldra de geestelijke vormen om zich heen beginnen te zien en deze zullen verdwijnen zodra hij ze in zijn denken zal opnemen. - Kijk, dat is al een kleine inleiding op hetgeen we hier zullen leren kennen. Begin dus maar flink om je heen te tasten, dan zullen we de volgende keer voldoende stof hebben voor een leerzame uiteenzetting.

«« 47 / 127 »»