[1] Na deze duidelijk geformuleerde rede van onze lomperd wendt Bruno zich tot Mij en vraagt Mij om een goede ingeving, zodat hij de spreker en zijn metgezellen zo doeltreffend mogelijk van repliek kan dienen.
[2] Ik geef hem echter te verstaan: 'Spreek, en bekommer je niet om de woorden! Met je eigen tong zul je het juiste antwoord uitspreken.'
[3] Na deze toezegging wendt Bruno zich weer tot de spreker en zegt: 'Vriend, als je echt geduldig en oplettend bent, wil ik bereidwillig gehoor geven aan je verzoek.' De lomperd zegt: 'Vooruit dan! Daaraan zal het noch mij noch iemand anders van ons gezelschap ontbreken, als je verhaal maar geen eeuwigheid duurt!'
[4] Bruno zegt: 'Heel goed beste vrienden, mijn verhaal zal kort en bondig zijn. Luister dus naar mij.
[5] Alle tijdelijke gaven van de Godheid aan de mensen zijn zo gegeven, dat de onvolmaakte mens met zijn natuurlijke verstand, die de gaven helemaal niet weet te waarderen, daarop steeds iets aan te merken heeft. Voor de een is de zon in de zomer te heet; hij zou liever een eeuwige lente willen hebben. Een ander vindt de winter ontzettend vervelend; hij zou veel liever een eeuwige zomer willen hebben. Voor de een is het menselijk leven te kort, voor de ander vaak wanhopig saai, zodat hij het zelf gewelddadig bekort. Weer een ander zou graag willen, dat de hele aarde één vruchtbaar vasteland was, terwijl een Engelsman de zee nog uitgestrekter zou willen hebben dan ze al is. Zo willen sommigen alleen maar akkers, anderen alleen weiland, weer anderen alleen tuinen, nog anderen enkel steden en vestingen. En zo is het met honderden verschillende zaken. Ja, ik heb bijna nooit twee mensen gezien, die precies een en hetzelfde wilden.
[6] Zo kunnen de mensen uit ontevredenheid de goddelijke gaven dan ook niet laten zoals ze gegeven zijn, maar veranderen deze steeds naar believen en aardse behoeften. De dieren worden gevangen, geslacht en hun vlees wordt op allerlei manieren toebereid en gegeten. De bomen en planten worden verplaatst en veredeld. Met geen enkele ordening is de mens tevreden en hij maakt voor zichzelf een betere. Zo was het van nature ook de bedoeling dat de mensen naakt zouden rondlopen en zomer en winter onder de blote hemel of in holen en grotten zouden bivakkeren. Maar zij zijn daarmee helemaal niet tevreden en maken zich daarom soms zelfs heel luxueuze kleren en bouwen allerlei huizen en woningen.
[7] Waarom knoeien de mensen dan met de verheven schepping van God en tonen zij de Godheid metterdaad, dat ze met de oorspronkelijke, door de Schepper ingestelde orde helemaal niet tevreden zijn? Een geluk voor de hemellichamen, dat ze niet door mensenhand kunnen worden bereikt, anders zouden ze allang een andere orde hebben gekregen. Wat laat de mens eigenlijk onaangetast van datgene wat hij met zijn zinnen en handen kan bereiken? Ik zeg je, niets! Zouden alle dingen op aarde daarom niet door God moeten zijn geschapen, omdat de onvoldane mens zijn hand ernaar heeft uitgestoken en veel dingen zelfs heeft veranderd? Vriend, geef me nu eerst antwoord op deze vraag, dan zullen we verstandig en wijs verder praten over de goddelijke leer!'
[8] De spreker zegt: 'Wel, dat klinkt verstandig! Naar wat ik nu stilaan begin aan te voelen, zou het je zelfs nog gelukken om ons ook de Godheid van Christus begrijpelijk te maken. Ga maar verder, wat het is werkelijk interessant om je op deze manier te horen spreken!'
[9] Bruno gaat verder: 'Goed, omdat jullie instemmen met hetgeen ik gezegd heb, zal ik jullie in naam van de Heer de leer van God verder bekendmaken.
[10] Met de leer van God is het net zo gesteld als met de overige schepping. Zij is voor het oog van het wereldse verstand een zeer wanordelijke dwaasheid, en het zoekt daarin tevergeefs die vaste ordening, die het 'natuurlijke logica' noemt. Wonderdaden en morele leerstellingen, meestal in mystieke beelden, worden ogenschijnlijk ordeloos met elkaar vermengd. Hier leest men een wondersprookje, daar een vermaning. Op een andere bladzijde een op zichzelf voortreffelijke moraal, die echter voor het wereldse verstand met de andere gelijkenissen en gebeurtenissen nog minder samenhang heeft dan de meest ongeordende plantengroei in een boerenweiland. In de leer van God aan de mensen is dit toch allerminst in tegenspraak met de goddelijke ordening, maar bekrachtigt deze veeleer, want juist daardoor dwingt de Godheid de trage natuur van de mens tot aanhoudend nadenken en veelvoudig zoeken om behoorlijk wegwijs te worden in datgene, wat haar aanvankelijk in de buitenkant van de leer toch zo wanordelijk en zonder enige logica voorkomt.
[11] Wat zouden jullie wel van de Godheid denken, wanneer bijvoorbeeld de zaken op aarde zo zouden zijn ingericht, dat op bepaalde mathematisch nauwkeurig afgetekende plaatsen slechts één bepaald soort vruchten, en op andere plaatsen weer een andere soort zou groeien? Zou een huisvader een andere dan deze soort vruchten op zo'n plek zaaien en daarop niets oogsten, hoe zou het er dan met zijn huishouding uitzien?
[12] Daarom heeft de wijze Schepper alleen daar een onveranderlijke, vaste orde aangebracht, waar ze noodzakelijk is en tot heil van de mensen dient. Die dingen echter, waarmee de vrije menselijke geest zich moet bezighouden, zijn door God kriskras door elkaar geschud, met de bedoeling dat de geest de beste gelegenheid moge vinden om zich voor het bereiken van bepaalde voordelen te oefenen, waardoor hij zich die vaardigheid en kracht eigen maakt, die hier, in deze zuivere geestenwereld, vereist is voor het eigenlijke, van daadwerkelijke liefde vervulde, eeuwige bestaan.
[13] De goddelijke leer is zo gegeven, dat iedere geest daaruit dat voedsel kan halen, dat het beste bij hem past, zich daarmee kan voeden, daardoor kan groeien en tot volmaaktheid kan komen.
[14] Zoals op de aardbodem twee verschillende planten heel goed naast elkaar kunnen opgroeien en tot rijpheid komen, zo kunnen ook uit dezelfde goddelijke leer verscheidene, confessioneel nog zo verschillend ingestelde geesten geheel ongehinderd hun geestelijke volmaaktheid bereiken.
[15] Dat echter geen enkele leer in de hele wereld zo'n veelvoud aan godsdiensten toelaat als juist de goddelijke leer van Jezus Christus, is het belangrijkste bewijs voor de goddelijkheid van deze leer en haar verheven verkondiger en stichter! Zou deze leer mensenwerk zijn, zoals bijvoorbeeld een uit hout nagemaakte boom, dan zou men van geen enkele tak van deze boom een nieuwe kunnen kweken. Omdat de leer uit de goddelijke mond van Christus echter niet een door mensenhanden kunstzinnig uitgesneden, maar een met alle levenskracht uit God Zelf geplante boom is, kan het dan ook gebeuren, dat zijn endoten (confessies) overal bloeien en bij de juiste verzorging ook volmaakt goede vruchten opleveren.
[16] Vergelijk haar eens met de menselijke leerstellingen, bijvoorbeeld de filosofie, de wiskunde en dergelijke: zij zijn als een machine, die slechts volgens een bepaalde formule en constructie steeds op dezelfde manier werkt. In de mathematiek is op de hele wereld, zonder sektarisme, twee maal twee altijd vier. Een Aristoteles laat slechts één sekte toe, namelijk de zuiver aristotelische, evenzo een Wolff, Leibniz, Fichte, Kant en Hegel, want zij allen planten slechts dode bomen!
[17] Dat is niet het geval met de goddelijke leer van Christus. Iedere verplante twijg krijgt wortels, groeit verder, groeit al spoedig uit tot een levensboom en draagt vruchten. Dat is dan het belangrijkste verschil tussen een werk van God en het dode werk van een mens. Het is tevens ook het grootste bewijs voor de onloochenbare goddelijkheid van een leer, die onder de meest verschillende vormen van eredienst bij een goede en gewetensvolle verzorging steeds dezelfde levensvruchten draagt.
[18] Hebben jullie daar echter nog iets tegenin te brengen, dan staat jullie dat vrij. Ik zal jullie in naam van de Heer geen verklarend antwoord schuldig blijven.'

«« 114 / 150 »»