[1] Na deze woorden horen allen duidelijk de woorden: 'Deze oproep is voor jullie bestemd, ongelovigen van het eerste uur!'
[2] De graaf schrikt behoorlijk van deze roep en de franciscaan zegt: 'Nu weten we precies voor wie het bedoeld is! Heeft mijnheer de graaf er nu ook nog bezwaar tegen om zich tot Jezus, de Gekruisigde, te wenden?'
[3] De graaf zegt: 'Wat de anderen zullen doen, zal ik in godsnaam ook maar doen. Maar vraag het ook aan de anderen. Ik heb er alleen aan toe te voegen, dat wij ons gezond verstand niet te licht moeten inruilen voor de zogenaamde christelijke deemoed. Wanneer er onder de heerschappij van Jezus ook graven en vorsten zijn, dan is het: 'Heil Christus!' Is dat echter niet het geval, dan is het: 'Adieu Christus!' Want het zou toch ook wat zijn, als wij hier in deze wereld aan een of andere hemelse verwaande kwast eer zouden moeten bewijzen, of zelfs zijn laarzen zouden moeten poetsen!'
[4] Na deze woorden van de graaf klinken opnieuw woorden: 'Hier zijn noch graven, noch vorsten! Slechts één is de Heer, alle anderen zijn echter broeders en zusters!'
[5] Daarop zegt de franciscaan tegen de graaf: 'Wel, heer graaf, dat is toch duidelijke taal. Het komt mij voor, alsof dit treffende antwoord voor u alleen bestemd is, omdat u in deze geestenwereld nog graaf of vorst wilt zijn. Hoe kan men echter als geest nog voorliefde hebben voor het uniform, waarin men op aarde smadelijk werd terechtgesteld? Nee, ik geef werkelijk niets voor deze redenering. Wat hebt u er nu aan, dat u op aarde een van de meest vooraanstaande magnaten van Hongarije was? Zou u een gewone varkenshoeder geweest zijn, dan zou u nu misschien nog achter een goed glas wijn en een goede schotel goelasj zitten, maar nu zet u hier hetzelfde droevige gezicht als ik en bent u met uw graventitel zo arm als een luis. Hebt u nooit gehoord, dat de bliksem de impertinente eigenschap heeft om het eerst in de hoogste voorwerpen in te slaan en dat hij de lagere pas aanraakt, als deze zich te dicht onder de hogere bevinden, zoals ossen onder een boom?'
[6] De graaf zegt: 'Het lijkt me dat u toespelingen maakt op mij! Weet u, dat ik ook hier van zoiets niet gediend ben? Want een Bathianyi is en blijft een Bathianyi, ook in de geestenwereld!'
[7] De franciscaan zegt: 'Waarschijnlijk alleen maar uit verstandelijke overwegingen! Ik wens u veel geluk en daarbij mooi weer, heer graaf! Blijft u hier in de geestenwereld maar bij uw magyaars zuiver gravenverstand, dat u op aarde aan de galg heeft gebracht. Wie weet welke mooie, gehoornde onderscheidingen u daarvoor nog zult ontvangen!'
[8] De graaf zegt boos: 'Houd uw mond, anders vergrijp ik me nog aan u! Als u mij iets te zeggen hebt, spreek dan zoals het behoort. Laat echter achterwege mij te foppen, anders zult u ondervinden dat een graaf Bathianyi nog niet heeft opgehouden graaf te zijn. Begrijpt u dat, domme opschepper?'
[9] De franciscaan zegt: 'Pak me dan maar meteen aan en u zult er zich daardoor van overtuigen, dat een graaf Bathianyi hier totaal niets vermag! Wat voor kracht heeft zo'n geest dan wel? Wanneer is de domheid ooit sterk en machtig geweest? Ik zeg u, zolang de wereld bestaat nog nooit! U bent echter erg dom en daardoor ook in elk opzicht heel zwak, omdat u beledigd bent door wat ik zuiver voor uw bestwil heb gezegd. Op aarde hebt u eveneens laten zien, dat u bijzonder dom was, want als u verstandiger zou zijn geweest, dan zou u gehandeld hebben als Kossuth en consorten, die op het juiste moment nog hebben kunnen vluchten. U hebt zich echter als een onnozele hals laten vangen en heel heldhaftig laten doodschieten. Zegt u mij eens, of u dat slim kunt noemen?'
[10] De graaf zegt: 'Wie de schade heeft, krijgt gewoonlijk ook nog de schande! Als u dan zo' n buitengewoon schrandere kerel bent, waarom hebt u zich dan ook laten ophangen? Ik denk, wanneer volgens uw definitie sterkte met wijsheid gelijke tred houdt, dan moet u toch ook niet een van de allersterksten zijn!'
[11] De franciscaan zegt: 'Ik trek me niets aan van uw minzame opmerking, want aan de echte Magyaarse domheid heeft het mij, zelf een klein edelmanneke, nooit ontbroken. Alleen bij mij was het zo, dat ik jammer genoeg enkele weken te laat begon in te zien, hoe het er in Hongarije eigenlijk voorstond. Toen stonden er al overal galgen en talrijke kanonnen en lansen opgesteld. Vriend, toen heeft ook mijn nieuw verworven inzicht mij geen uitweg meer kunnen bieden. Maar bij u lag de zaak heel anders. U kon op uw vingers narekenen hoe die geschiedenis tenslotte moest aflopen. Maar nee, uw echt Magyaarse, aristocratische wijsheid fluisterde u in het oor: overwinnen of sterven! Wat hebt u nu aan de heldendood aan de galg? Misschien zullen enkele vrienden in Noord-Amerika voor u een gedenkzuil oprichten, maar in de wereldgeschiedenis zult u bij 1848 een armzalig plekje innemen. Dat zal dan alles zijn, wat u voor uw heldendood op aarde mag verwachten.'
[12] De graaf zegt: 'Ik word door miljoenen betreurd. Miljoenen zien het schreeuwende onrecht in, dat men mij heeft aangedaan en verwensen Oostenrijk naar de duivel. Is dat soms niets?' De franciscaan zegt: 'Ja, ja, dat klinkt allemaal heel mooi en romantisch. Misschien schrijft een Fransman daar nog eens een treurspel over, maar wij, de eigenlijke helden, leven hier ellendig voort en de vraag daarbij is: wat baat ons dit alles voor de eeuwigheid?
[13] Daarom is het hier zaak om niet meer in de oude domheid te blijven steken, maar met een dankbaar hart aan te nemen wat ons wordt aangeboden. Dan zullen wij zeker gemakkelijk vergeten wat wij op aarde voor onze inspanningen hebben gekregen. Ik denk, dat zal toch wel duidelijk genoeg zijn!'
[14] De graaf zegt: 'Ja, 'leid ons niet in verzoeking!' heet het ergens in het zekere... ja, ja, hm... hoe heet dat gebed ook al weer zo gauw? Hm, het schiet me niet te binnen. Hoe het ook mag heten, het staat nu eenmaal ergens zo; daarom zeg ik nu ook: 'Leid ons niet in verzoeking!'
[15] De franciscaan zegt: 'Wat bazelt u nu over dat 'Leid ons niet in verzoeking?' Ik begrijp het absoluut niet, want dat slaat toch op mijn redenering als een tang op een varken. Ik vraag u, verklaar u eens wat nader, als het u mogelijk zou zijn.'
[16] De graaf zegt: 'Domme kletsmajoor! Had mij toch eens laten uitspreken! Ik ben u toch ook niet in de rede gevallen, toen u mij daarnet de oren van het hoofd hebt gekletst.' De franciscaan zegt: 'Geneert u zich niet en ga maar verder met uw manier van praten, anders komen we nooit tot een eind.'
[17] 'Deze beeldspraak wil zoveel zeggen als: u wilt mij op een fraaie manier mijn titel van graaf ontnemen. Het is daarom een verzoeking, omdat u mij en iedereen probeert te ruïneren. Maar niets daarvan! Een graaf Bathianyi staat pal!' De franciscaan bij zichzelf: '...als een ezel!...' De graaf: 'Begrijpt u dat nu?'
[18] De franciscaan zegt: 'O heel goed en heel duidelijk! Eerlijk gezegd, heer graaf, uw grote aristocratische domheid heeft u aan de galg gebracht! Was u maar een klein beetje wijzer geweest, dan zou uw aardse huis zo'n smaad nooit zijn overkomen. U moet nu echter toch inzien, dat de wereld met al haar gefingeerde rechten voor u evenals voor ons allen voor eeuwig verloren is. Wat wilt u dan vervolgens nog van haar? Bovendien weigert u nu al tot ergernis van ons hele gezelschap de door Jezus Christus aangeboden hulp aan te nemen, behalve wanneer Hij u ook hier in de geestenwereld als graaf Bathianyi zou erkennen. Denkt u daar toch eens over na en spreek dan vastbesloten, maar dan niet als magnaat van Hongarije, maar als een hulpbehoevend mens, zoals wij dat allen zijn!'

«« 135 / 150 »»