[1] Wat de huisregels betreft, die zijn enerzijds heel eenvoudig, maar anderzijds toch ook weer heel gecompliceerd. - Hoe is dat mogelijk, dat één en hetzelfde terrein aan de ene kant eenvoudig, maar aan de andere kant ingewikkeld kan lijken? Niets is gemakkelijker dan dat; want er is alleen maar de juiste kennis voor nodig, als gevolg waarvan een ding alleen maar zodanig beschouwd en gezien kan worden, dat het enerzijds eenvoudig, maar anderzijds toch ook weer buitengewoon gecompliceerd moet zijn.
[2] Neem bijvoorbeeld een appel, bekijk hem aan de buitenkant - dan zal hij jullie toch zeker uiterst eenvoudig en eentonig voorkomen. Maar maak hem maar eens open en onderzoek al zijn onderdelen microscopisch, dan zullen jullie zien dat deze heel eenvoudige appel zo gecompliceerd is, dat jullie zullen gaan huiveren en duizelen van de veelheid van zijn onderdelen.
[3] Kijk, zo is het ook met de huisregels van onze gordelbewoners. Wanneer jullie bij een huis zouden komen en het mét de bewoners ervan gedurende tien jaar gadeslaan, zouden jullie bijna niets anders dan één en hetzelfde zien, dat zich steeds weer herhaalt, en bovendien nog zo eenvoudig en simpel als maar mogelijk is - en wel zozeer, dat een duiventil op aarde waarschijnlijk meer afwisseling zou bieden dan zo’n woonhuis met zijn bewoners.
[4] Maar van binnen ziet het er niet zo uit; want daar is alles weer zo gecompliceerd en vol betekenis, dat het jullie bij het kleinste ding al zou gaan duizelen, wanneer zo’n huisvader het jullie zou uitleggen en jullie alle verborgen en belangrijke voorwaarden zou onthullen, die allemaal uiterst precies van deze kleinigheid afhankelijk zijn.
[5] Maar opdat jullie je een voldoende voorstelling kunnen maken van hoe zo’n huishouden in zijn gecompliceerde kant ingericht is, zal Ik jullie zal Ik jullie ten overvloede een paar heel duidelijke voorbeelden geven.
[6] Jullie weten ook iets van symmetrie en evenwicht. Alleen, wat is jullie symmetrie en evenwicht vergeleken bij dat, wat zo’n gordelbewoners symmetrie en evenwicht noemt!
[7] Laten we eerste een voorbeeld van de symmetrie nemen. - Wanneer een zonnebewoner bij jullie in de kamer zou komen en daar de voorwerpen - zoals kasten, tafels, banken, wandversieringen en dergelijke meer - nog tamelijk goed geordend zou zien, zou hij ogenblikkelijk de handen boven zijn hoofd tegen elkaar slaan22 en jullie, wanneer hij enigszins hersteld was van zijn eerste ontzetting, heel nauwkeurig aantonen dat van een dergelijke wanorde het evenwicht van een hele planeet afhangt; en als deze uit zijn evenwicht is, moet mettertijd alles uit zijn evenwicht raken. Hij zou jullie aantonen, dat, wanneer niet de een of andere kast of een ander meubelstuk met uiterste kalmte en behoedzaamheid een paar millimeter wordt opgeschoven, over duizend miljoen jaar de hele zichtbare schepping in de grootste wanorde moet raken. En dat zou hij jullie niet alleen in natuurlijke zin, maar ook met buitengewoon scherpzinnige filosofische gedegenheid metafysisch uiteen zetten, en hij zou bijvoorbeeld zeggen: ‘Maar hebben jullie dwaze mensen dan niet in de gaten, dat vooral jullie gedachten zich noodzakelijkerwijs moeten ordenen en binden, op de manier zoals het huisraad in jullie woning geordend is? Maar in wat voor orde zullen die zich dan wel binden, wanneer ze naast een kast een stoel zien, op de kast een vaas die er geen enkele relatie mee heeft, in een andere hoek van de kamer een bed en daarnaast weer een tafel en naast de tafel weer iets wat daar geen enkele verband mee heeft - en dat allemaal op een vaste plek of, wat nog slechter is, steeds veranderend?’
[8] Verder zou hij jullie vragen: ‘Weten jullie wat de wijsheid is? De wijsheid is de oneindig volmaaktste harmonie in alle dingen; ze is de allerscherpzinnigste berekende orde, waardoor en waarin de allerhoogste wijsheid Gods alle dingen heeft geschapen en in stand houdt. Maar hoe willen jullie ooit tot wijsheid komen, wanneer jullie er niet eens in kleine dingen voor zorgen dat ze zodanig geordend en gevormd worden, dat jullie blik aan die orde went, dat door die herhaalde aanblik ook jullie gedachten tenminste in deze kleine dingen aan orde zouden gaan wennen en dan van deze orde ook naar een andere orde zouden overgaan? - Wanneer jullie echter daar, waar jullie het kunnen, niet de orde in acht nemen en daar niet aan wennen, hoe willen jullie dan met jullie geest, die aan zo’n wanorde gewend is, een hogere orde ontdekken en beschouwen? - Is dat niet even onmogelijk als wanneer jullie met de meest onhandige wiskundige breuk de wortel van een grootheid willen vinden, die enkel uit even getallen bestaat? - Jullie moeten dus jullie kleinste gedachten tot een even getal verheffen; daarna kunnen jullie je pas aan andere grootheden wagen, om daarin het juist geordende grondgetal te ontdekken, dat de gehele grootheid bepaalt’.
[9] En verder zou zo’n wijze bewoner van zo’n gordel tegen jullie zeggen: ‘Kennen jullie het gewicht van jullie planeet? Weten jullie, wat deze om zijn as doet draaien? Weten jullie, wat hem op zijn plaats houdt in de vrije ruimte? - Dat is het evenwicht. - Als ten eerste de huizen volkomen symmetrisch gebouwd zijn, niet één groter of kleiner, en evenzo alle kamers in de huizen allemaal dezelfde indeling hebben, de inrichting overal hetzelfde en op dezelfde manier geordend is, dan heeft dat geen storende invloed op de beweging van een planeet. Daarentegen moet het jullie toch wel duidelijk zijn, dat zo’n asymmetrische en onevenredige opeenhoping op één en dezelfde plaats van materialen, die nu eens massiever, dan weer minder massief zijn, in het evenwicht van een hemellichaam, dat vrij zweeft, noodzakelijkerwijze een mathematisch verschil moet opleveren. Maar als het evenwicht ook maar enigszins verstoord is, dan werkt zo’n verstoring ook door in de beweging en brengt mettertijd steeds meer wanorde teweeg; in de eerste plaats in de temperatuur en in de tweede plaats in de rotatie zelf, die versneld dan wel vertraagd wordt. Maar wanneer die wanorde om jullie heen door jullie eigen onhandigheid noodzakelijkerwijze ontstaat, wanneer willen jullie dan jullie geest tot een hogere orde verheffen - en door die orde pas in de wijsheid overgaan?’
[10] Kijk, dat is een voorbeeld van de symmetrie. Voordat we dat echter nader toelichten, zullen we er nog een kleinigheid over het eigenlijke evenwicht aan toe voegen. - Nu zullen jullie wel zeggen: Wat voor ander evenwicht kan deze wijze dan nog hebben dat datgene, waarvoor hij de ontbrekende symmetrie van onze kamerinrichting toch al voldoende bekritiseerd heeft?
[11] Maar Ik zeg jullie: Dit was slechts een heel voorzichtige toespeling op datgene, wat zo’n diep-wijze gordelbewoner onder evenwicht verstaat. Het evenwicht gaat daar zó ver, dat jullie je op aarde daar in feite absoluut geen voorstelling van kunnen maken.
[12] Zo wordt ten behoeve van het evenwicht de kleding, die ze dragen, op een zeer nauwkeurige weegschaal gewogen. Als gevolg daarvan moet, wanneer bijvoorbeeld in een huis honderd mensen leven, iedereen een precies even zwaar kledingstuk dragen, en tevens moet iedereen zich laten welgevallen dat de kledingstukken van tijd tot tijd weer gewogen worden; en wanneer blijkt dat het ene een of twee zonnestofjes minder zwaar is dan het andere, moet dat buitengewoon grote ondergewicht onmiddellijk weer precies in evenwicht gebracht worden.
[13] Vervolgens wordt ook iedereen gewogen, en degene die van nature het zwaarst is dient daarbij als maatstaf. De lichtere moet zich dan laten welgevallen dat hij steeds zoveel gewicht met zich mee moet dragen, dat hij even veel weegt als de zwaarste. - Zo is het ook bij de vrouwen; ook bij hen wordt de zwaarste gewogen en moeten de lichteren zich eveneens schikken in het dragen van een gewicht om het goede gewicht te krijgen. - De kinderen worden ingedeeld volgens bepaalde leeftijdsklassen en moeten bij de overgang van de ene leeftijdsklasse naar de andere steeds een bepaald gewicht hebben. Dat gewicht wordt in stand gehouden doordat de kinderen direct vanaf het begin een klein loden gewicht krijgen, waar aan de hand van de weegschaal van tijd tot tijd iets vanaf wordt genomen, opdat het aanvankelijk aangenomen gewicht van het kind tot de volgende leeftijdsklasse constant blijft.
[14] Evenzo worden ook de voedingsmiddelen altijd heel nauwkeurig afgewogen. Ze moeten uiterst behoedzaam van de bomen gehaald worden en dan altijd door twee mensen precies tussen hen in naar huis gebracht worden, waar ze dan precies midden op een daarvoor bestemde eettafel worden gelegd.
[15] Als er eenmaal voldoende vruchten in een zo symmetrisch mogelijke orde op de tafel zijn gestapeld, dan komen er twee wegers, die met gelijke passen op de tafel toelopen en aan de hand van lijnen, die op de eettafel getekend staan, tegenover elkaar gaan staan; dan neemt elk van hen precies gelijktijdig een stuk van de vrucht, dat zoveel mogelijk gelijk is, en weegt het nauwkeurig. Als de eerste twee stukken gewogen zijn, worden ze weer precies tegelijkertijd van de weegschaal genomen en in een eetschaal gelegd, die voor dat doel al op een lijn is neergezet. Als de eerste weging gebeurd is, lopen de wegers met precies gelijke passen naar een andere lijn en wegen daar weer een tweede portie af; dat doen ze net zo lang, tot alle eetschalen gevuld zijn. Daarna lopen de twee wegers weer in een rechte lijn links en rechts van de tafel weg en hangen hun weegschalen op de daarvoor bestemde plaats op.
[16] Daarna wordt er een teken gegeven en loopt iedereen langs de voorgeschreven lijnen en cirkels, die mathematisch nauwkeurig op de grond aangebracht zijn, met precies gelijke passen en zo kalm mogelijk naar de eettafel, en daar moet iedereen dan weer volkomen gelijktijdig in de schaal grijpen en zo de vruchten dus ook geordend opeten. - En als de vruchten opgegeten zijn, dankt men de grote, wijze Gever, loopt men in dezelfde orde van de eettafel weg en gaat men rusten.
[17] Op een gegeven teken staat iedereen dan weer op van de rustbanken en beweegt men zich met gelijke passen twee aan twee naar de galerij binnen in het huis of soms ook naar de dakgalerij. Maar iedere beweging moet heel gelijkmatig gebeuren, zodat niemand een snellere en langere pas mag maken dan met lijnen op de grond is aangegeven.
[18] Die orde in het bewegen wordt echter bij uitstek alleen in huis in acht genomen en buitenshuis slechts tot een bepaald gebied rondom het huis. Buiten deze kring kan ieder mens zich dan vrijer en willekeuriger bewegen - en wel om reden dat de bodem van hun wereld daar geen evenwicht verstorend, zwaar huis meer hoeft te dragen.
[19] Op even uiterst precieze wijze worden die symmetrie en evenwicht in de gemeenschappen in acht genomen.
[20] Kijk, uit deze twee voorbeelden kunnen jullie je nu wel enigszins een voorstelling maken van het karakter van de huisregels bij de bewoners van deze twee gordels. Want ook iedere andere bezigheid en inrichting heeft zo zijn afgemeten en afgewogen ritme. - En deze huisregels ziet er, zoals gezegd, enerzijds uiterst monotoon en eenvoudig uit, maar is anderzijds weer zo gecompliceerd, dat jullie grootste wijsheidsvossen de handen boven het hoofd tegen elkaar zouden slaan.
[21] Jullie verbazen je daar wel over en zeggen: ‘Er is toch wel een behoorlijke hoeveelheid dwaasheid voor nodig om zulke regels zelfs tot het terrein van de huiselijke orde door te trekken!’ - Maar Ik zeg jullie, dat die kritiek van jullie niet terecht is; want dat is de aard van de wijsheid als zodanig, wanneer die niet op het fundament van de liefde rust.
[22] Ga maar eens de woning van een echte geleerde vos binnen en sla daar zijn doen en laten gade; laat je ook uitleggen waarom het ene meubelstuk hier en een ander daar is neergezet. En wanneer jullie de geleerde man op zijn zwakke plek weten te raken, zullen jullie wonderen beleven, want hij zal jullie in historische en waarde en met mathematische nauwkeurigheid de ene reden na de andere weten aan te geven.
[23] Wanneer jullie toevallig in een hoek van zijn kamer een oude, gebroken pot zien en de geleerde man vragen of dat wellicht ook iets van belang is, zal hij jullie eerst de historie van dit stuk vaatwerk vertellen - bijvoorbeeld dat Alexander de Grote het gebruikt heeft, toen hij de door zijn lijfarts voorgeschreven drank tot zich nam, toen hij tegen de Perzen te velde trok. Daarna zal hij jullie de hele reeks achtereenvolgende eigenaren van dit opmerkelijke vaatwerk meedelen en tenslotte zeggen hoe hij het in handen heeft gekregen.
[24] Maar wanneer jullie hem dan vragen: ‘Maar hoe kunt u zo’n buitengewoon en waardevol stuk uit de oudheid in zo’n onopvallende, loze hoek van de kamer neerzetten, terwijl men het toch in een gouden vitrine in een zeer geheime schatkamer zou moeten bewaren?’, dan zal de geleerde onmiddellijk met de grootste historische en mathematische zekerheid weten uit te leggen dat Alexander de Grote deze kan, nadat hij de drank eruit gedronken had, in dezelfde hoek van zijn veldtent heeft neergezet als in deze kamer, en dat de afgebroken scherf nog veroorzaakt is door het feit, dat Alexander de Grote de kan door een onvoorzichtige beweging met zijn voet beschadigd heeft.
[25] Kijk, dergelijke taal zou zo’n geleerde reeds uiten bij een gebroken pot, waar beslist alles eerder van gezegd kan worden dan dat hij vroeger de koning der Macedoniërs gediend zou hebben. - En mochten jullie hem naar een ding vragen, dat daar wanordelijk en bestofd in een andere hoek van de kamer ligt, zal hij jullie iedere rimpel en zelfs het stof, dat er op ligt, zo nauwkeurig weten te verklaren, dat jullie verbaasd zouden staan.
[26] Daaruit kunnen jullie toch wel heel gemakkelijk concluderen, van welke aard de wijsheid als zodanig is en alle voortbrengselen ervan dus zijn - wanneer die, zoals reeds opgemerkt, niet de juiste mate van liefde als basis heeft.
[27] Dit heb Ik jullie nu meegedeeld, opdat jullie daaruit de huisregels van de bewoners van deze twee gordels kunnen afleiden, maar tegelijkertijd ook kunnen zien van welke aard de wijsheid als zodanig is. Want omdat Mijn orde en Mijn wijsheid oneindig en ondoorgrondelijk zijn, rest de pure wijsheidsvossen niets anders dan het met alle elementen ervan veel te ver te drijven.
[28] Dat dergelijke verschijningsvormen een liefdevolle wijze absurd en belachelijk moeten voorkomen, dat is toch zeker even begrijpelijk als het iedereen belachelijk zou moeten voorkomen, wanneer men een echte ezel in een roomse toga zou zien. Want werkelijk, zo’n sukkel die zich erg wijs wil voordoen kan in geestelijk opzicht als geen haar beter beschouwd worden dan zo’n ezel met toga op een spreekgestoelte.
[29] De volgende keer zullen we het geestelijke en religieuze gedeelte nog in ogenschouw nemen en daarvan vlug naar een andere gordel overgaan. Genoeg dus voor vandaag!

«« 30 / 74 »»