[1] Het is een prachtig gezicht, hoe daar te midden van zijn grote broeders een koning der bergen -de Grossglockner -majestueus oprij st en naar alle kanten uitziet. Stiermarken bezit niet één enkele heuvel aan deze zijde van de rivier de Drau, die niet afstamt van deze vader der gebergten.
[2] Van de allesoverheersende hoogte van zo'n stamgebergte hangt in natuurlijk opzichtvaak de goede instandhouding van een heel werelddeel af. De verhouding van zulke bergen tot het overige land is als die van een hoofd tegenover een lichaam. AI gaat het leven ook niet alleen van het hoofd uit, toch is dat wel het voornaamste opname orgaan van het natuurlijke leven en het leidt het hele organisme. De bovenste extremiteit van het lichaam verliest men niet zonder het leven erbij in te schieten. Zo zou ook het wegvagen van de Grossglockner weldra een onafzienbaar grote landstreek in de eeuwige winter of op zijn minst in een uitgestrekt meer veranderen. Want zo'n berg neemt geweldige hoeveelheden water vanuit het binnenste der aarde op. Hij houdt dit door zijn geweldige gewicht eronder en Iaat slechts zoveel door de poriën naar buiten komen, dat het land in de wijde omtrek van het benodigde water voorzien kan worden. Het teveel van deze voortdurende uitwaseming van het inwendige water zuigt hij uit de lucht weer naar binnen. Opdat het zich niet te ver van hem zal verwijderen, verandert hij het voortdurend in ijs en sneeuw. Daarom zie je hem maar zelden zonder nevel of wolken.
[3] Ditzelfde moeten al zij n kinderen ook doen, al is het dan in mindere mate. Waarom wordt hier gesproken over 'kinderen' van die berg? Omdat in de tijd toen de bergen werden gevormd de hoogste bergen van de aarde het eerst ontstonden en na hen ontstonden pas de andere in regelmatige opeenvolging. Tussen deze opeenvolgende vormingen verlopen niet zelden meerdere miljoenen aardjaren, zodat in een land nauwelijks twee even oude bergen aanwezig zij n. Dat de Grossglockner als een vader van de bergen tot de oudste behoort, kun je daaraan zien, dat hij domineert over verschillende landen. Bovendien bewijst zijn gesteente dat ook; dit verschilt veel van dat van zijn kinderen en kindertjes. Zoals echter alle bergen ten opzichte van hun vader in hoogte toenemen, nemen ze ook in ouderdom toe. En hoe meer hun top zich met eeuwige sneeuwen ijs tooit, des te verhevener en belangrijker worden ze. Wie dat nu in gedachten houdt, zal wel inzien waarom een vierkante vadem van de met ijs bedekte Glocknergrond belangrijker is dan een hele vierkante mijl van het meest vruchtbare heuvelland. Want de Grossglockner is een enorm grote vochtige steen en trekt daardoor het in de lucht aanwezige vocht vanaf verre afstand naar zich toe. Bleven deze echter in de vorm van druppels aan zij n wand kleven, dan zouden ze al gauw weer in grote stromen aan deze reuzensteen ontkomen en veel landerijen verwoesten. Om dit te voorkomen bewerkt hij door zij n hoogte en door de eigenschappen van zijn gesteente, dat het ingezogen vocht dadelijk in sneeuwen ijs verandert
[4] Als zijn ijs en sneeuwlast van boven en van buiten groter wordt, komen de onderste oude sneeuw en ijsmassa's onder druk te staan, waardoor deze water en luchtdelen in talloze kleine deeltjes ontsteken, zich dan in nevel oplossen en vanaf de plaats waar ze gevangen gehouden werden opstijgen.
[5] Omdat zo'n gletscher alleen maar in de hoogste regionen door de bergkan worden vastgehouden, zou het ontwijkende water zich in de dieperliggende vlakten uitstorten, waarbij alles verwoest zou worden. Of ze zouden hun sneeuw en ijsregio steeds meer uitbreiden, zodat in duizend jaar hele landerijen door hen zouden worden begraven. Maar opdat noch het één noch het ander gebeurt, heeft zo'n vaderberg een onoverzienbare hoeveelheid kinderen gekregen, die de overbelasting van hun vader op zich nemen. Wat voor hen zelf te veel wordt nemen de hen omringende heuvels dan weer op, die dan met hun overvloed het uitgestrekte vlakke land zegenen.
[6] Nu zul je inzien, waarom vanaf een zo hoge berg zulke uitgestrekte, samenhangende bergketenen zich bijna straalsgewijs naar alle richtingen uitstrekken.
[7] En het wordt begrijpelijk dat er in jullie land maarweinig bronnen zijn, die hun bestaan oorspronkelijk niet aan deze vader van het bergland te danken hebben. Ook valt hier zelden een druppel regen uit andere wolken dan uit die, welke door de Grossglockner en zijn uitgebreide familie over dit land werden uitgezonden. Want hij bezit drie verschillende, ver reikende krachtige armen, waarvan de eerste zich in zijn kinderen naar alle kanten uitstrekt; de tweede reikt tot in alle bronnen, beken en stromen vaak nog verder dan zij n kinderen. De derde meest ver strekkende arm echter is de wolkenregio, die op de Grossglockner voor verschillende landen haar centrale punt heeft en aan de vele wijd verspreide kinderen, zorgzame bewakers en verdere rustpunten heeft, waar ze zich weer in steeds neveliger massa's omvormt. En als deze massa's bijvoorbeeld op de Choralp te dicht worden, dan heeft ook deze berg weer onder haar gerangschikte kindertjes, die hun moeder een groot deel van haar last ontnemen en deze als weldadige regen naar de planten en dieren van de vlakten leiden.
[8] Maar dit is slechts één van de natuurlijke, nuttige werkingen van deze vader van het bergland. Nog tweeandere en meer belangrijke zullen we hierna leren kennen. Dan zal men ook een meer verhelderend beeld krijgen van het grote nut van zo'n dood lijkende bergreus.
[9] Daarom, heb eerbied voor de bergen; want waarlijk, hoe hoger ze hun top boven het slijk uit de diepte omhoog heffen, des te zegenrijker zijn ze voor het hele land.

«« 28 / 39 »»