[1] Stahar kijkt somber en zegt geen woord; want de woorden van Floran hebben de oude man toch weer stilletjes op betere gedachten gebracht.
[2] Maar ROCLUS, die met gespannen aandacht naar deze uiteenzetting had geluisterd, stond op en snelde regelrecht naar Floran, klopte hem op de schouder en zei: 'ik prijs je! Ik ben het helemaal met je eens! Ik neem je op in ons instituut, dat nu onder de ware bescherming van God en onder de bescherming van Rome staat. Wat jij nu gesproken hebt, dat heeft de Heer je ingegeven; je hebt naar mijn hart gesproken! Ah, zulke woorden zijn een weldaad voor mijn gemoed, dat enkel het beste wil voor de mensen! Ik begrijp alleen niet hoe bij Stahar, die, zoals mij welbekend is, anders toch ook niet bepaald op zijn achterhoofd gevallen is, nog twijfel op kan komen nadat hij zulke buitengewone daden heeft gezien, en ongekende onderwijzingen van de Heer gehoord heeft en deze ook heeft begrepen!
[3] Voor mij die hier nu pas enkele uren vertoeft, is hetgeen ik tot nog toe gezien en gehoord heb, veel te veel, -en Stahar heeft zo veel gezien en gehoord, en toch kon het bij hem opkomen om de Heer van de gehele oneindigheid van duivelse zaken te beschuldigen! Al of geen wijn, dat doet er niet toe, ik heb ook wijn gedronken en ben me er heel goed van bewust dat ook mijn moed aanzienlijk is toegenomen; maar mijn eenmaal gevestigde overtuiging wankelt niet en zou ook niet gaan wankelen als mijn ledematen dat een beetje zouden gaan doen. Maar op de oude grijze Stahar zou de oude Romeinse spreuk 'in vino veritas'*(*In de wijn is waarheid) wel eens toegepast kunnen worden; want wijn brengt merkwaardigerwijs teweeg, dat hij vaak bij mensen de donkere sluier van de politiek licht en tegen hun eigen wil de tong losmaakt. En bij zulke gelegenheden heeft men al vaak zo het een en ander te horen gekregen, wat anders uit berekening en om zeer zelfzuchtige, slimme redenen met iemand het graf zou zijn ingegaan.
[4] Stahar was daarstraks zeker, ondanks zijn diamantharde Farizeeërdom, zeer in het nauw gedreven. Hij zag zichzelf met zijn tegenstellingen als verloren, en gaf zich uiteindelijk over omdat hij geen gat meer zag waardoor hij nog kon ontsnappen; maar heel diep in zijn hart bleef hij voor zichzelf nog altijd de oude, diamantharde Farizeeër. Nu is hij echter zo onverstandig geweest om een beetje te veel van het edele druivennat te genieten, en dat heeft de oude, verstokte Farizeeër uit zijn schulp doen kruipen en hem voor zichzelf laten spreken. Als de wijn bij hem verdampt zal zijn, zal het hem zeker zeer spijten dat hij zichzelf zo mooi heeft verraden.
[5] Niet voor niets verhaalden de mensen over de bacchantes, dat ze de mensen niet zelden toekomstige dingen en gebeurtenissen voorspelden, en men hechtte veel waarde aan hun uitspraken. Ook bij hen werd dit wonderlijke verschijnsel door de wijn veroorzaakt. Ook van de grote jodenkoning David gaat het verhaal dat hij veel van zijn psalmen na het nuttigen van wijn heeft geschreven en zelf heeft gezongen.
[6] Als wijn derhalve zo'n bijzondere werking heeft, kan men als heel zeker aannemen dat de oude overste van de Farizeeën zich nu zelf tot algemeen heil van ons, en ondanks zijn tevoren voorgewende totale bekering, toch weer heeft laten kennen als steeds dezelfde, onveranderlijke echte Farizeeër, een soort mens, waar zelfs de wildste dieren in de bossen het nodige respect voor hebben, om maar niet te spreken van een arme zondaar die onder hun juk gebukt gaat! -Heb ik gelijk of niet?"
[7] FLORAN zegt: 'Ja, beste vriend, in een bepaald opzicht heb je helemaal gelijk; maar er is nog wel een punt dat we hier in aanmerking moeten nemen en moeten overwegen! Kijk, als jij een jonge boom die krom is gegroeid, recht wilt buigen, zal je moeite spoedig door succes beloond worden; maar ga je met een oud geworden, kromme boom aan de gang, dan zul je ten eerste allerlei krachtige hulpmiddelen nodig hebben om de reeds zeer onbuigzaam geworden oudere boom recht te maken, en ten tweede mag het je niet aan het juiste geduld ontbreken! Je zult alleen van dag tot dag een klein beetje druk mogen uitoefenen, en dat net zo lang tot de boom helemaal recht is; als je hem echter uit alle macht in één keer recht wilt buigen, dan zou je de boom afbreken en daarmee doden, wat toch zeker geen gezegende beloning van je grote inspanning zou zijn. Het schijnt dat ook de liefde en wijsheid van de Heer dit bij deze gelegenheid in acht neemt.
[8] Onze Stahar wordt nu in een positie gebracht waarin hij zich in zijn oude Joodse Jehova-ijver zeer geërgerd zal voelen. Wat beschouwt zijn oude bijgeloof nog allemaal als zonde wat volgens het zuivere verstand nooit een zonde kan zijn, niet voor de mensen en nog minder voor God! Volgens zijn moraal valt daaronder ook het rijkelijk nuttigen van wijn en het praten met een jonge vrouw, die naar zijn idee nog niet helemaal volwassen zou kunnen zijn! Wel, als hij helemaal nuchter is, dan valt hij kennelijk niet over dergelijke kleinigheden; maar ja, hij heeft immers zelf verscheidene bekers wijn gedronken, en de natuurgeesten van de wijn hebben in zijn ingewanden nu nog van die echte oude, verharde resten van zijn oude stokblinde farizeeërdom gevonden, deze leven ingeblazen en ze min of meer in opstand gebracht. Maar in feite is de hele zaak nauwelijks waard om er een woord aan te spenderen!
[9] Trouwens, ik heb de oude Stahar al mijn goed onderbouwde mening op zeer begrijpelijke manier duidelijk gemaakt, en hij denkt daar nu over na in zijn halve slaaptoestand. Morgen zal hij zeker een heel ander mens zijn, -en als het niet zo is zoals ikje nu heb gezegd, dan zou de Heer Zelf hem wel iets gezegd hebben; maar de Heer, die goed weet wat er aan de hand is, lijkt daar niet de minste aandacht aan te schenken. En als Hij en de hooggeplaatste machthebbers van Rome totaal geen aandacht schenken aan deze hele zaak, dan kunnen ook wij beiden er geheel zeker van zijn dat deze kwestie niet meer om het lijf had dan ik je zojuist heb duidelijk gemaakt. Behalve dit wil ik je echter van ganser harte bedanken voor je; zeer vriendelijke aanbod, en wel met de voor mij zeer aangename verzekering, dat ik daar zonder meer gebruik van zal maken.
[10] Want er kan voor een eerlijk mens op deze aarde niets heerlijkers bestaan dan te leven en te werken in een ware gemeenschap van mensen wier motto 'liefde en waarheid' is, waar de menselijke waarde van de mens onderling als het heiligste onderpand van ons bestaan erkend wordt en dus ook als datgene, wat het van God uit is, en waar voor alle leden als uit één hart de Heer echt leeft, waar ze Hem liefhebben en Hem alleen alle eer geven en ook als uit één mond zeggen: 'De Heer alleen is alles in alles, en wij zijn louter broeders onder elkaar, waarvan niemand zich ook maar enigszins inbeeldt dat hij meer en beter is dan zijn naaste; en mocht er al sprake zijn van verschillen in dit gezelschap, dan moeten die alleen hieruit bestaan, dat de één de ander tot een steeds grotere vriend probeert te zijn, om met vereende krachten alle mensen in de volste waarheid van dienst te zijn!'
[11] Ja, vriend Roclus, op aarde is het waarste en in feite ook hemelse beroep van de mens: allen die in het nauw zitten en noodlijdend zijn fysiek en geestelijk te helpen, waar ook hulp nog maar enigszins mogelijk is! En dat is ook de overduidelijk uitgesproken liefdewil van de Heer; wie deze liefdewil trouw volgt, zal hiervan zeker ook zelf de vruchten plukken! Deel jij niet ook geheel mijn mening?"

«« 101 / 276 »»