SPIRITUALITEIT IS OECUMENE !
Lezing in Leeuwarden door Theo Midden op 30 oktober 2007

OMSCHRIJVING VAN DEZE LEZING 

Kent u de betekenis van: spiritualiteit, mystiek, devotie, meditatie, religie en oecumene? 
Het groot woordenboek van Dale omschrijft dit als volgt:

Spiritualiteit:
Geestelijk bestaan – geestelijke levenshouding – ( r.-k. ) religieuze levensvisie
bijvoorbeeld: de Benedictijnse – of de Franciscaanse spiritualiteit.

Mystiek          
Verborgen – nog o­nbekend, geheimzinnig, raadselachtig, beleving.
Beschouwend, meditatief, spreken of zoeken naar God, komen tot een inniger vereniging met God – het bovennatuurlijke. 
Belangrijk is, het goddelijke intens waarnemen.
Theologisch: betrekking hebbend op het mystieke Lichaam van Christus.

Devotie  
Toewijding, vrome toewijding. Devotie ”doen”of godvruchtige oefeningen volbrengen.
Moderne devotie: Beweging tot verdieping en tot verinniging van het geloofsleven uitgaande van Geert Groote en de Broeders des Gemene Levens. Bijzonder verering van een bepaalde religieuze praktijk 
De toewijding kan verwijzen naar  het wezenlijke van een religie.

Meditatie
Naast overpeinzing en bespiegeling ook contemplatie – poging om de diepste werkelijkheid te ervaren door innerlijke beschouwing.                              
Transcendente meditatie, die er op gericht is de geest als het ware van het lichaam los te maken.

Religie :  
Godsdienst. Een systeem van godsdienst, synoniem: geloofsleer/geloofsovertuiging. Ook  (figuurlijk)  een esthetische, politieke religie.

Oecumene
De éne kerk voor de hele wereld die alle christenen verenigt.
Eenheid van alle christenen of ook van alle mensen!
De beweging die totstandkoming daarvan nastreeft.
De gehele mensenwereld  als georganiseerd geheel.
Zoals paus Johannes XXIII het formuleerde: oecumeniciteit gaat de grenzen van de Christelijke godsdienst te buiten.

Bovenstaande woorden of begrippen liggen heel dicht naast elkaar en overlappen elkaar zelfs! Deze woorden illustreren een grote verscheidenheid van wegen naar een eenheid! Naar een centrum. Naar God.
Misschien kunnen deze begrippen o­ns brengen bij de werkelijke betekenis van het “Babylonisch talenwonder”? Het werkelijke doel van o­ns leven op deze planeet aarde.
Van één mensentaal naar één taal van de goddelijke liefde!
De Schepper bedacht toen een uniek “ wegenplan”  met veel rotondes en altijd rechtsaf slaan. Waar en wanneer je wilt afslaan kun je zelf bepalen.
Zo zullen de mensen naar Mijn beeld Mij werkelijk kunnen bereiken!
Mogelijk heeft de Schepper God toen tevens aangegeven dat het de  oecumene is , waarop Hij Zijn wegenplan fundeert.
Het ultieme doel is te leren zoeken naar – en het leren kennen van het beeld van God.
Echter  naar het beeld van God zoals in het Oude Testament en het Nieuwe Testament door de Heer zelf geopenbaard!
 
Stellingen: Een kerk zonder spiritualiteit is een kerk zonder oecumene.
                   Zonder religieuze spiritualiteit is geen oecumene mogelijk.
                   Spiritualiteit is: denken – spreken en handelen.

__________________________________________________________

PRAATPAPIER BIJ DE LEZING OVER SPIRITUALITEIT IN LEEUWARDEN OKTOBER 2007.

Om met de deur in huis te vallen;
Nog geen 20% van  gelovigen in een God is werkelijk geestelijk  spiritueel!
Slechts 4% van de kerkgemeenschappen zijn praktiserend.
De overige mensen gaan gewoon hun eigen weg in het gelovig zijn.
Oecumene is alleen mogelijk door eenheid in verscheidenheid.
 
Te bespreken punten:
 
Spiritualiteit is het o­ntwikkelen van een geestelijke levensvisie.
 
Bewust zijn van een levensvisie.
 
Belangrijk is de God – mens relatie en de mens  – God relatie.
Subvragen: Wie is God en wie is de mens.
 
De God –  mensrelatie heeft een betekenis.
 
De eerste vraag in een catechismus  geeft wel het doel aan van de
Mens – God relatie, maar laat het verder een mysterie.
 
In het  O .T. en het N.T. vinden wij in het Woord alles geopenbaard over de Schepper God, de schepping, de zondeval van Adam en Eva, de eerste mensen, de aarde, de mens , zonde hemel en hel.
 
Er o­ntstaan studies hier over in o.a. de theologie, exegese, filosofie.
God is Liefde, waaruit alles o­ntstaat en voortkomt. 
De Liefde zal dus eerst gekend en beleeft moeten worden voor dat de wijsheid in het zicht komt.              
 
Er zijn velerlei devotie o­ntstaan, die moeten helpen, tot wat eigenlijk?
 
Mijn stellingen zijn:
Mystiek wordt weinig gekend of doorleefd.
Devoties worden tot gewoonten en leiden tot automatisme.
Meditaties komen vaak niet tot innerlijke beschouwing of zoeken naar God.
Religies blijken nog steeds hernieuwd zoeken naar vormen van spiritualiteit.
Oecumene is nog steeds geen verlangen naar één mensenwereld als door de Schepper bedoeld. 
Door  de Heer is niet bedoeld een eenheid van alleen alle christenen, maar de gehele wereld als één georganiseerd geheel.
Naar Johannes XXIII  verklaarde: Oecumeniciteit gaat de grenzen van de christelijke godsdienst te buiten.
Dit is niet de beleving van de gemeenschap van gelovigen in hun God.
 
Laten we de begrippen; Mystiek, Devotie, Meditatie, Religie en Oecumene op de werkelijke betekenis en inhoud nader bezien.
 
MYSTIEK
 
We horen vaak over het mystieke Lichaam van Christus.
Wat gaat er dan door je heen.
Het gevoel daarbij dient te zijn, een echte verbondenheid, met verlangen, met liefde en heel belangrijk een dagelijkse liefdevolle zorg voor je naasten.
Je zoekt naar een inniger verlangen Jezus te volgen.
Het is een blijvend gevoel dat zoekt naar God en Zijn verlangen.
 
DEVOTIE
 
Is een oprechte toewijding in daden naar God en Zijn mensen, jouw naasten.
Het is “ een er zijn voor elkaar” zonder voorwaarden.
Mijn gebeden en oefeningen zijn niet toereikend zonder daden van liefde.
Een eerlijke devotie brengt je dichter bij God en Zijn plannen, gedachten.
Het meest belangrijke bij devotie is,  DOEN!
 “Alleen maar gebeden” is minder belangrijk.
 
MEDITATIE
 
Dat is contemplatie ( en niet alleen voor monniken en kloosterlingen).
Het is een gemeende poging om de diepste werkelijkheid te ervaren door innerlijke beschouwing van God als vader, als zoon, als geest.
Je los maken van jouw lichaam en de wereld.
Deemoedig en zachtmoedig durven en willen zijn.
Deemoed leert jou altijd klein te zijn en je boven niemand hoogwaardig  te verheffen, de minste te zijn.
Zachtmoedigheid leert jou, altijd iedereen welwillend te verdragen
 
RELIGIE
 
Is altijd een godsdienst gebaseerd op de levensvisie van de goddelijke ordening, van de Schepper, vanaf de aardse periode tot en met de hemelse periode, geopenbaard in de heilige geschriften.
God is immer o­neindig in de liefde,barmhartigheid, vergeving, verzoening, in vrede. Rechtvaardig in zijn oordeel en wil absoluut niets weten van haat, wraak, revanche en veroordelingen van mensen o­nder elkaar.
Het is voornamelijk een wijze van geloofsleven gebaseerd op het Woord van God en niet afhankelijk van allerlei regels en verplichtingen.
De religie wil je helpen van hart tot hart te gaan naar God en de mens.
 
Dat er vele religies bestaan geeft aan dat de mensen op aarde voortdurend op zoek zijn naar een oergevoel, een oerbron of naar de geheimen van de schepping, mens en aarde en de kosmos.
Volken zijn op zoek naar een bron, een begin, een machtige, een almachtige, kortom naar het o­nbekende dat zij toch graag willen benoemen.
Zo hebben vele religies een naam voor de oerbron of de almachtige.
Zo kennen we God, Lama en vele andere namen.
Kijk eens naar de hoeveelheid vellen papier over religies, bijna 300.
 
OECUMENE
 
Voor alle mensen geldt het recht op eenheid in verscheidenheid.
Zo heeft de Schepper van de mens dit bepaald; elke mens is geheel vrij in het zoeken en dienen van God. De mens naar Zijn beeld. Is volmaakt vrij.
Terecht de opmerking van Johannes XXIII, Oecumene gaat de grenzen van de Christelijke godsdienst te buiten.
 
Eigenlijk is het een duurzame opdracht  eerst aan het Joodse volk en later aan de Christenen in hun Godsdienst.
 
Deze opdracht luidt:  
De goddelijke levensvisie geopenbaard door Zijn Woord heel serieus te nemen en in liefde, deemoed en barmhartigheid met elkaar te leven.
Dit leven voorbeeldig uit te dragen en zo uitnodigend zijn voor andere volken, die deze Leer van God nog niet kennen.
Hierin is het Joodse volk niet geslaagd. Heeft gefaald.
Zij hadden begrepen dat alles Joods moest blijven en dat elke vermenging zou kunnen leiden tot vervreemding van God.
In de loop der geschiedenis is door allerlei o­ntwikkelingen deze opvatting zo gebleven.
 
Tot de Christenen, heeft de Heer Jezus gezegd; “ Ik heb mij een nieuw Israëlisch volk verworven”. Ook met dezelfde duurzame opdracht. 
De Christenen hebben nu een kostbare schat in huis.
Ook zij hebben de opdracht de aan hun geopenbaarde goddelijke levensvisie in liefde, deemoed en barmhartigheid diep serieus te nemen en te proberen zo met elkaar te leven. Ook Christenen hebben nu de mogelijkheid de opdracht met glans te vervullen en zich zo te gedragen dat hun levensvisie uitnodigend is voor allen die deze goddelijke visie nog niet kennen.
Hierbij dienen zij, evenals dit voor de Joodse gelovigen gold, alle respect te hebben voor alle andere religies.
Ook hier wil ik aantekenen, dat de opdracht eveneens door de Christenen niet gehaald is. vandaar dat oecumene een beweging is.
 
Aangetekend moet worden dat vele leiders van religies al heel serieus en veelvuldig met elkaar in dialoog treden en vervolgens de gelovigen zullen oproepen tot een eerlijke godsdienstige houding die voor alle religies openstaat. 
 
Bij beide godsdiensten geldt dat bij de Heer de liefde altijd voor de wijsheid uitgaat, omdat alles uit de Liefde zal o­ntstaan en tot bloei komen.
Deze levensvisie heeft zich in omgekeerde richting o­ntwikkeld.
Een van de oorzaken waardoor de oecumene maar niet in een stroomversnelling kon komen.
Mede oorzaak van de negatieve o­ntwikkeling van de spiritualiteit.
Het doel is en blijft dat de spiritualiteit  permanent resulteert in een bewuste o­ntwikkeling naar een goddelijke levensvisie in zijn godsdienst of religie.
Dit is voor elke gelovige in zijn God van toepassing.
 
Aan het begin van mijn verhaal is u al getoond, dat er veel mis is met de beleving van de spiritualiteit.
Spiritualiteit is een beweging die nooit ophoudt en je steeds verder en als het ware hoger brengt bij het zoeken naar God, Zijn gedachten, Zijn plannen.
Het voert de zoeker  steeds dieper in de Liefde en de Wijsheid van de Schepper.
Elke mens die zo de spiritualiteit beoefent , straalt een charisma uit dat duidelijk aanvoelt als EEN ZIJN  met de Liefde van de Heer Jezus.
Het zijn de te vele vastgelegde- en verplichte regels, voorschriften, devotionele oefeningen en gewoonten die uiteindelijk leiden tot een soort automatisme.
De verinnerlijking met de Liefde tot God en o­nlosmakelijk tot de naasten, komt daardoor in een mist terecht.
Voorts is de eeuwen door de spiritualiteit, zoals het lijkt, gereserveerd , voor de monniken, kloosterlingen en lekenorden.
De gelovige in de parochie of gemeente is er maar heel zuinigjes mee geconfronteerd.
Zij moet het in hoofdzaak doen met de vaste liturgieën en devoties
 
Daarom nogmaals mijn stelling: alleen door een spirituele instelling gebaseerd op de genoemde duurzame opdracht en permanent gericht op o­ntwikkeling naar de goddelijke levensvisie, maakt het mogelijk met elkaar in dialoog te komen en geeft absoluut meer ruimte en vrijheid in de geloofsbeleving. Buiten scholastieke  theologische spinsels, kunnen we al enorm veel met elkaar beleven, gericht naar de God van Liefde. 
 
 
Tenslotte nog een belangrijke vraag.
Waarom hebben wij Christenen deze spiritualiteit, een heuse o­ntwikkeling van de goddelijke levensvisie niet als zodanig herkend?
 
We zitten nog altijd in de maag met de ,wel beroemde vraag in de catechismus; Waartoe zijn wij op aarde en evenzo met het antwoord “om God te dienen en daardoor in de hemel te komen”.
Op dit dienen van God werd niet of nooit ingegaan en over de hemel kon men je niets vertellen.
Daarom stelt men veel vragen over de zin van het leven of waarom eerst op aarde en dan hemel of hel?????
Ons geloven heeft teveel het karakter van te knellend, dwingend, verplichtend, dreigend.
Onvoldoende echt vrij en uitnodigend.
Zo kun je de inhoud van veel vragen formuleren.
 
Wanneer er nog tijd is, IETS OVER  LICHAAM EN ZIEL.
Dit sluit goed aan bij de noodzaak van een bewuste goddelijke levensvisie.
 
De mens bestaat uit drie persoonlijkheden.
Lichaam,
Geest,
Ziel.
 
LICHAAM
Bij de geboorte van het lichaam wordt de eeuwige levenskiem als een vonkje van de volkomen zuivere geest van God in het hart van de ziel gelegd.
( GJEII 217:5 )
 
Eerste persoonlijkheid:
Een lichaam is voorzien van alle mogelijke zintuigen en andere voor een vrij zelfstandig leven benodigde ledematen en bestanddelen van het grootste tot  aan het kleinst denkbare.
Zonder kloppend hart zou de mens geen uur lang lichamelijk leven.
Het lichaam is als een op zich geheel afgesloten persoonlijkheid.
Het handelt zo, als waren beide ( lichaam en ziel )één persoonlijkheid.
(   GJE VIII, 24:1, 4-14 en 25:1-15 )
 
DE ZIEL
Tweede persoonlijkheid.
De ziel is ook een volkomen mens, die substantieel geestelijk in zichzelf precies dezelfde bestanddelen bevat als het lichaam en zich daarvoor in hogere geestelijke overeenkomst ook zo bedient als het lichaam van zijn materiële bestanddelen.
 
ZIEL en LICHAAM ,twee persoonlijkheden hebben één levensdoel, één mens!
 
Het LICHAAM moet de ZIEL dienen en deze met haar verstand en wil van het lichaam.
Een dier heeft ook een ziel maar een lagere en beperkte graad, instinct genaamd.
 
 
Vervolg ziel:
 
DERDE PERSOONLIJHEID. 
De Geest van God.

Het hogere en eigenlijk hoogste aan God geheel gelijke vermogen in de ziel wordt veroorzaakt door een zuiver essentieel GEESTELIJK DERDE MENS, die in de ziel woont. Door hem kan de ziel het ware van het valse  en goed van kwaad o­nderscheiden en vrij in alle denkbare richtingen denken en geheel vrij willen.Daardoor kan zij identiek worden aan haar inwonende geest.
 
De drieëenheid van God in de mens.
De mens is naar het evenbeeld van God geschapen.
Al degenen die Mijn levensleer hebben aangenomen worden bij het doopsel, door de handoplegging gesterkt  (zalving Chrisma) in de naam van de Vader, die de liefde is, in de naam van het woord, dat de Zoon is of de wijsheid van de Vader,in de naam van de Heilige Geest, die de alles vermogende wil van de Vader en de Zoon is.
Zo is ook het wezen van God aan de mensen beschreven.
 
Zo merken jullie aan elk ding een herkenbare drievoudigheid op.
 
Opvallend is de uiterlijke vorm.
Zonder uiterlijke vorm zou geen ding zichtbaar zijn en geen bestaan hebben.
Zonder inhoud zou er geen uiterlijke vorm zijn.
Voor het bestaan van een ding is eveneens noodzakelijk  een innerlijke, in elk ding aanwezige kracht die de inhoud van de dingen in zekere zin bij elkaar houdt.
En juist omdat deze kracht de inhoud bepaalt, is zij ook de basis van al wat bestaat.
 
Zo is de mens naar het beeld van God,Vader,Zoon en Geest slechts één persoonlijkheid.
Zo kunnen we o­ns een voorstelling maken van de mens naar Gods beeld.

Tenslotte;
De aardse periode is, sinds de val van de engelen en nog eens van de eerste mensen, Adam en Eva, een proefperiode, een leerperiode.
Zokan de mens in alle vrijheid beslissen of hij die mens naar het Beeld van God wil zijn.
Het ultieme doel is, dat de mens zich met nadruk voorbereidt op een eeuwig Leven en op zijn beeld van God willen zijn. Dit noemen wij hemel.
Dat een verantwoorde en open en eerlijke spiritualiteit van heel groot belang is, moge nu duidelijk zijn.
Het kan een hemelse wens zijn, dat de kerkleiders hun volgelingen daar naar toe leiden en ook met deze geloofswijze de oecumene waar kunnen maken.
_____________________________________________________________
  
De verantwoording is voor Theo Midden,diaken in de R.K. Kerk. Oktober 2007.